W momencie, gdy planujemy operację, zwłaszcza ortopedyczną, nasze myśli zazwyczaj koncentrują się na okresie pooperacyjnym. Jednak coraz więcej specjalistów, w tym fizjoterapeutów, zwraca uwagę na ogromne korzyści wynikające z przygotowania do operacji poprzez tzw. prerehabilitację. Dlaczego więc warto zacząć rehabilitację, zanim jeszcze przekroczymy próg sali operacyjnej? Co takiego skrywa w sobie prerehabilitacja?
Prerehabilitacja – co to takiego?
Prerehabilitacja to proces, który przygotowuje organizm do nadchodzącej operacji. Celem jest maksymalne wzmocnienie ciała i jego zdolności regeneracyjnych, co pozwala na lepsze poradzenie sobie z obciążeniami, jakie niesie za sobą zabieg chirurgiczny. Jak pokazują badania, odpowiednie przygotowanie fizyczne może skrócić czas rekonwalescencji nawet o 30% i znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań pooperacyjnych.
Nowoczesne podejście do prerehabilitacji
Współczesna fizjoterapia kładzie duży nacisk na holistyczne podejście do zdrowia pacjenta. Oznacza to, że nie koncentruje się jedynie na części ciała, która będzie operowana, ale na całościowym wzmocnieniu organizmu. Przykładowo, przygotowując się do operacji stawu biodrowego, fizjoterapeuta nie tylko skupia się na wzmacnianiu mięśni nóg, ale również stabilizacji kręgosłupa, poprawie mobilności stawów i pracy nad postawą ciała.
Łukasz Korowaj, fizjoterapeuta i właściciel MoveCor Fizjoterapia, podkreśla:
„Prerehabilitacja to kompleksowy proces. Wzmacniamy nie tylko mięśnie, ale także uczymy pacjentów, jak zarządzać swoim ciałem po operacji. Im lepiej pacjent zna swoje ciało i przygotuje je do zabiegu, tym szybciej wraca do zdrowia.”
Ciekawostki i nowe dane na temat prerehabilitacji
Badania pokazują, że prerehabilitacja może być szczególnie korzystna w przypadkach skomplikowanych operacji ortopedycznych, takich jak wymiana stawu biodrowego czy kolanowego. Co ciekawe, badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że pacjenci, którzy przeszli prerehabilitację, mają o 40% niższe ryzyko konieczności korzystania z opieki rehabilitacyjnej w ośrodku pooperacyjnym. Wielu pacjentów wraca szybciej do domu, co znacząco poprawia ich komfort i motywację do dalszej rehabilitacji.
Sekrety skutecznej prerehabilitacji
- Wiedza to potęgaPacjent, który wie, czego może się spodziewać po operacji, łatwiej radzi sobie zarówno z fizycznym, jak i emocjonalnym stresem związanym z zabiegiem. Prerehabilitacja nie ogranicza się tylko do ćwiczeń – to także edukacja. Pacjenci uczą się, jak prawidłowo korzystać z kul, jak wykonywać codzienne czynności po operacji i jakie ruchy są bezpieczne.
- Wzmocnienie ciała, redukcja bóluPrzed operacją wielu pacjentów cierpi z powodu bólu wynikającego z uszkodzenia stawów czy urazów. Prerehabilitacja może nie tylko wzmocnić mięśnie, ale także zmniejszyć dolegliwości bólowe. Badania wskazują, że pacjenci, którzy przygotowują się do operacji, odczuwają mniejszy ból po zabiegu i potrzebują mniej środków przeciwbólowych w porównaniu do tych, którzy nie przeszli prerehabilitacji.
- Lepsze wyniki operacyjneOdpowiednio przygotowane mięśnie, zwiększona elastyczność i wzmocniona wytrzymałość fizyczna sprawiają, że pacjent po operacji szybciej odzyskuje sprawność. Badania przeprowadzone w Kanadzie wykazały, że pacjenci, którzy uczestniczyli w prerehabilitacji, średnio o 20% szybciej wracają do pełnej aktywności fizycznej.
- Zmniejszenie ryzyka powikłańOperacje wiążą się z ryzykiem powikłań, takich jak zakrzepy, infekcje czy zapalenie płuc. Regularna aktywność fizyczna przed operacją poprawia krążenie krwi i funkcjonowanie układu oddechowego, co zmniejsza ryzyko powikłań pooperacyjnych.
Kiedy warto zacząć prerehabilitację?
Prerehabilitacja powinna rozpocząć się minimum 4-6 tygodni przed planowaną operacją. Taki okres pozwala na odpowiednie wzmocnienie mięśni i wypracowanie nawyków, które ułatwią późniejszą rehabilitację. Każdy program prerehabilitacji jest indywidualnie dopasowany do potrzeb pacjenta, rodzaju planowanej operacji oraz ogólnego stanu zdrowia.
Przykłady ćwiczeń w prerehabilitacji
Program ćwiczeń w prerehabilitacji obejmuje:
- Ćwiczenia siłowe, które wzmacniają mięśnie wokół stawu poddanego operacji, np. bioder czy kolan.
- Ćwiczenia mobilizacyjne, które poprawiają zakres ruchu i elastyczność stawów.
- Trening cardio, aby zwiększyć wydolność sercowo-naczyniową.
- Ćwiczenia oddechowe, które pomagają w przygotowaniu układu oddechowego na znieczulenie ogólne oraz zmniejszają ryzyko powikłań płucnych po operacji.
Prerehabilitacja a kondycja psychiczna
Jednym z niedocenianych aspektów prerehabilitacji jest jej pozytywny wpływ na psychiczne przygotowanie pacjenta do operacji. Pacjent, który wie, że jego ciało jest gotowe na wyzwanie, lepiej radzi sobie z lękiem i niepewnością przed zabiegiem. „Prerehabilitacja pomaga pacjentom zrozumieć, że mają kontrolę nad procesem leczenia, co znacząco zmniejsza stres związany z operacją” – dodaje Łukasz Korowaj.
Podsumowanie
Prerehabilitacja to więcej niż tylko fizyczne przygotowanie do operacji – to klucz do lepszego i szybszego powrotu do zdrowia. Wzmacnia ciało, zmniejsza ból, poprawia wyniki operacyjne i pozwala pacjentowi lepiej zrozumieć proces, który go czeka. Jeśli planujesz operację, nie czekaj, aż zacznie się rehabilitacja pooperacyjna – zacznij już teraz i przygotuj swoje ciało na to wyzwanie.